Artikel - Het verschil tussen een Concept Test en een UX Test

Het verschil tussen een Concept Test en een UX Test

In veel opzichten lijkt een Concept Test op een UX Test. Maar er zitten wat nuances in. De vorm van je testmateriaal verschilt bijvoorbeeld. Je test vaak geen uitgewerkt prototype, maar een iets abstracter idee. En over het algemeen test je niet één idee – je test er meerdere tegelijk.

Een UX Test, maar dan net anders

Een Concept Test is qua aanpak eigenlijk net als een UX Test. Je gaat het (online) lab in, je doet een interview of zes. En je valideert op een kwalitatieve manier wat je (potentiële) gebruikers vinden van wat je bedacht hebt. Het volgt qua opzet dezelfde regels als een UX Test. Maar er zijn wat belangrijke verschillen. 

De vorm verschilt

In een UX Test onderzoek je een live site of app, of een heel concreet klikbaar prototype. Je test iets dat af is, of er af uitziet. Een Concept Test is wat abstracter. Het kan allerlei vormen hebben: van praatplaat tot schetsen of een grof prototype. Het kan bijvoorbeeld een statische pagina zijn, een storyboard met daarop wat ideeën. Hoe abstracter je concept, hoe meer ruimte er is voor respondenten om er iets van te vinden. Ze voelen de vrijheid om echt mee te denken.

Hoe abstracter je concept, hoe meer ruimte er is voor respondenten om er iets van te vinden.

Als je gaat voor een klikbaar prototype moet je goed opletten: als je je prototype in te veel detail uitwerkt, als het eruitziet alsof het al helemaal geïntegreerd is binnen je site of app, dan is het geen Concept Test meer – dan doe je eigenlijk een UX Test. Het gaat dan niet meer over het concept, maar over de usability.

Als je je prototype in te veel detail uitwerkt, dan is het geen Concept Test meer – dan doe je eigenlijk een UX Test.

Je test meerdere concepten tegelijk

In een UX Test onderzoek je meestal één site of app, één flow. Tijdens een Concept Test onderzoek je negen van de tien keer meerdere richtingen. Je vergelijkt verschillende concepten met elkaar. 

Het is belangrijk dat je conceptrichtingen genoeg van elkaar verschillen. Als je concepten te veel op elkaar lijken, dan raken respondenten gewend aan het concept en ontstaat er bias. Dan kunnen ze het niet meer eerlijk vergelijken. Anders gezegd: het ene concept mag de gebruiker niet trainen voor het andere concept. Om bias te voorkomen, leg je concepten in verschillende volgordes voor aan je respondenten. 

Dat respondenten concepten vergelijken, betekent niet dat er één winnaar uit de bus komt. Het gaat erom dat je leert over verschillende conceptrichtingen. Sommige richtingen kun je afschieten. Maar misschien zijn er twee richtingen interessant en kun je die combineren. Als je één conceptrichting test, dan mis je die nuance. Je leert dan minder. Je leert of iets werkt of niet, maar je leert niet of alternatieve richtingen beter zijn. 

Als je één conceptrichting test, dan mis je de nuance. Je leert dan minder. Je leert of iets werkt of niet, maar je leert niet of alternatieve richtingen beter zijn.

Bij een Concept Test ligt alles nog open

Zoals we hierboven al zeiden: de uitwerking van je concept mag niet té concreet zijn. Je moet je altijd afvragen: ben ik de behoefte voor een idee aan het valideren? Of ben ik de uitwerking van dat idee aan het valideren? Met andere woorden: geef ik de gebruiker nog de mogelijkheid om het helemaal af te keuren, of zeg ik: dit is de weg, wat vind je van de tegels? Bij een Concept Test is de route nog niet gekozen. Je geeft de gebruiker alle vrijheid en ruimte om te zeggen: die kant wil ik helemaal niet op. Of: ik wil helemaal niet voor de paden gaan die jullie voorstellen, ik wil liever door de lucht. De gebruiker helpt je richting bepalen. Hij of zij helpt je om slimme keuzes te maken die aansluiten bij hun wereld. Zodat je product of dienst straks een succes wordt.

Je moet je altijd afvragen: ben ik de behoefte voor een idee aan het valideren? Of ben ik de uitwerking van dat idee aan het valideren?

Een Concept Test is een super waardevolle onderzoeksmethode tijdens de ontwikkeling van digitale diensten en producten. Het bespaart tijd, geld en het geeft zekerheid. Meer lezen over de waarde van een Concept Test? We schreven er een artikel over.